Foto van de huidige situatie
Om een sterke foto van de huidige situatie te maken, is het zinvol om een SWOTI-analyse te maken van de verschillende doelstellingen van het decreet, vanuit de verschillende betrokken perspectieven.
Proces
BOA vraagt om inhoud, proces en samenwerking. Via kwalitatief onderzoek kwamen we tot het besluit dat een helder proces noodzakelijk is. Bevestiging vonden we in het het Intesys project van ISSA. We werkten een proceslijn uit waarbij we het belang benadrukken van de verschillende niveaus. Er is een politiek niveau dat mandaat geeft en de bevindingen valideert. De regie gebeurt onder het mandaat van het politiek niveau, al dan niet in samenwerking met collega’s binnen het lokale bestuur en de belangrijkste partners in het veld die onmisbaar zijn in de eerste stappen. De onderste laag staat voor het brede veld van stakeholders in de lokale context, zoals gezinnen, alle vzw’s die vandaag al inzetten op ontwikkelingskansen en andere geïnteresseerden.
Proeftuinfiches
Experimenteren is leren. Leren over BOA in de lokale context gebeurt door middel van bevragingen, het meten, maar ook door middel van experimenteren en testen. Wat we leren uit de foto van de huidige situatie vertelt ons iets waar BOA naartoe kan gaan. Dit kunnen we uittesten met specifieke partners. We noemen het een BOA-proeftuin. Zo’n proeftuin uitdenken en uitwerken vraagt om een goed voorbereid plan. Dit plan uitdenken en uitwerken gebeurt door rekening te houden met thema’s die onlosmakelijk verbonden zijn met BOA, zoals kwaliteit, begeleiding, mobiliteit, communicatie enzoverder. Dan is er nog de praktische uitwerking. We helpen mee nadenken over alle belangrijke vragen aan de hand van de BOA-proeftuinfiches.
Ondersteunende instrumenten
Vanuit het onderzoek heeft Arteveldehogeschool ondersteunende instrumenten gemaakt voor:
Geografische analyse
Breng in kaart wat er vandaag is in jouw stad gemeente. Dit is een louter geografische analyse en maakt geen evaluatie van het aanbod. Welke organisaties zijn momenteel aanwezig en waar liggen er kansen? Je inventariseert de gegevens van de scholen, opvanginitiatieven (IBO's en schoolopvang), sport, DKO en cultuur, jeugd, de speelruimte en andere zaken waar jullie nog aan denken. Interessant hierbij is om al een onderscheid te maken tussen het aanbod dat na schooltijd plaatsvindt en in het weekend en/of de vakanties. Je kan deze gegevens zelf op een kaart laten plaatsen en nagaan wat je ziet. Is dit dichtbij elkaar gelegen? Waar zou je verbinding kunnen maken? Wat valt op bij dit beeld?, ...
Breng het aanbod in kaart: Excel-bestand
We hebben een Excel-bestand gemaakt waarmee je het volledige aanbod in kaart kan brengen. Je kan het Excel-bestand bij ons opvragen via mail en dan bezorgen we je deze zo snel mogelijk.
Handleiding digitale geografische BOA-kaart
Ter ondersteuning hebben we een handleiding ontwikkeld om een digitale geografische BOA-kaart te maken waarmee je het volledige aanbod in kaart kan brengen.
Leidraad reflectiegesprek
Na het inventariseren is het noodzakelijk om hier gericht bij stil te staan. Reflecteer over de situering van het huidige aanbod, het huidige aanbod ten aanzien van de drie doelstellingen, multifunctioneel gebruik van infrastructuur en samenwerking. Ter ondersteuning hebben we een leidraad voor dergelijk reflectiegesprek ontwikkeld.
Perspectief ouders in beeld
Digitale ouderbevraging
Om een breed beeld te krijgen van hoe ouders denken en in welke mate ze vinden dat de drie doelstellingen reeds gerealiseerd worden kan je een digitale ouderbevraging doen.
Toegankelijkheid en representativiteit
Een vragenlijst is niet voor elke ouder toegankelijk. Om dit te verbreden, zijn er ouderbabbels gecreëerd. Dit is een format om een gesprek te begeleiden met ouders die bv. de taal niet spreken en/of niet digitaal vaardig zijn.
Verdiepende gesprekken
Om de resultaten uit de vragenlijst nog meer lading te geven, kan je ouders samenbrengen in een focusgroep om verdiepende vragen te stellen bij de informatie die verzameld werd via de vragenlijst. Dit kan je een concreet beeld geven van hoe ouders denken. In deze gesprekken breng je idealiter een aantal ouders samen, zorg hierbij ook voor voldoende diversiteit. Je kan hiervoor ook met vertegenwoordiging werken, bv. de Gezinsbond, Netwerk tegen Armoede, …
Ter ondersteuning hebben we een leidraad ontwikkeld voor een focusgroep met ouders.
Perspectief kinderen in beeld
Kinderdoepakket
Hoe ervaren kinderen de buitenschoolse opvang en activiteiten in de stad of gemeente? Dit kom je te weten door met de kinderen zelf te spreken. In deze kinderdoepakketten voor kleuters lagereschoolkinderen vind je een handleiding hoe je het perspectief van kinderen in beeld kan brengen.
Postkaart
In de kinderdoepakketten maken we gebruik van het BOA-postkaartje.
Perspectief opvang in beeld
Het decreet vraagt ons bewust stil te staan bij het huidige aanbod in de lokale context en daagt ons uit om kansen te zien voor de toekomst.
Breng in kaart welke soort activiteiten voor kleuters en lagereschoolkinderen doorgaan in de lokale context. Waar en wanneer kunnen kinderen hiervoor terecht? Welke samenwerkingen zijn er vandaag al? Zijn er locaties die op sommige momenten leeg staan? Welke kansen liggen daar voor de toekomst? Niet alleen het gebruik van infrastructuur, maar ook voor het bereiken van specifieke doelgroepen.
Vragenlijst
Onderstaande vragenlijst helpt om een antwoord te kunnen krijgen op al deze vragen.
Zelfinschattingsinstrument
Er is ook een zelfinschattingsinstrument ontwikkeld voor organisaties, zodat zij kunnen nagaan in welke mate ze voldoen aan de vereisten van het kwaliteitslabel.
Perspectief scholen in beeld
Scholen zijn een belangrijke partner in het BOA-verhaal. Zo goed als elk kind gaat vandaag naar school en zowel de voorschoolse als naschoolse tijd zijn hieraan gekoppeld.
Waar gaan alle kinderen na school naartoe? Wat is de rol van de school hierin? In welke mate zijn er vandaag al samenwerkingen en gedeeld gebruik van de infrastructuur? Is er een mogelijkheid om het schoolgebouw in de toekomst (meer) te gaan delen in de uren na school? Waar liggen er nog kansen?
Vragenlijst
Onderstaande vragenlijst helpt om een antwoord te kunnen krijgen op al deze vragen.
Perspectief activiteiten in beeld
Het decreet vraagt ons bewust stil te staan bij het huidige aanbod in de lokale context en daagt ons uit om kansen te zien voor de toekomst.
Breng in kaart welke soort activiteiten voor kleuters en lagereschoolkinderen doorgaan in de lokale context. Waar en wanneer kunnen kinderen hiervoor terecht? Welke samenwerkingen zijn er vandaag al? Zijn er locaties die op sommige momenten leeg staan? Welke kansen liggen daar voor de toekomst? Niet alleen het gebruik van infrastructuur, maar ook voor het bereiken van specifieke doelgroepen.
Vragenlijst
Onderstaande vragenlijst helpt om een antwoord te krijgen op al deze vragen.
Budgetoefening
Naast het in kaart brengen van alle perspectieven is het nodig en zinvol dat elk lokaal bestuur een budgetoefening maakt. De lokale besturen kennen het budget, dat ze van Vlaanderen krijgen, om vanaf 2026 een BOA-beleid uit te tekenen.
Sommige lokale besturen zullen méér middelen krijgen dan de huidige IBO’s of opvanginitiatieven op het grondgebied, anderen zullen minder krijgen. Sommige lokale besturen investeren reeds vele jaren zelf in opvang na school, via flankerend onderwijsbeleid of als organisator. Het is van belang dat je als lokaal bestuur een goed overzicht maakt van de middelen die al dan niet te verdelen zijn vanaf 2026.
Algemene SWOT-analyse
Deze verschillende perspectieven worden verwerkt tot een sterkte-zwakte analyse. Het doel is om vanuit deze foto een aantal brede vragen te kunnen beantwoorden:
1) Wat zijn de sterktes, zwaktes, kansen, uitdagingen en inspiraties in onze stad of gemeente op de verschillende doelstellingen van BOA?
2) Wat zijn de sterktes, zwaktes, kansen, uitdagingen en inspiraties in onze stad of gemeente op de lokale samenwerkingsverbanden?
Het lokaal bestuur neemt de regie op. Tijdens het proces van de opmaak van de foto, wordt heel veel procesmatige informatie verworven. Welke samenwerkingen werken, wat lukt er goed, wat werkt minder… Het is zinvol om tijdens de opmaak van de foto ook aandacht te hebben voor het proces en hiervan een SWOTI te maken. Dit geeft je inzichten voor een toekomstige samenwerking.
3) Wat leren we vanuit de verschillende perspectieven?
- Hoe ervaren ouders de buitenschoolse opvang en activiteiten in de stad of gemeente?
- Hoe ervaren kinderen de buitenschoolse opvang en activiteiten in de stad of gemeente?
- Hoe verloopt het opvanggebeuren vandaag in de stad of gemeente? Waar gaat de opvang door en hoeveel kinderen maken hiervan gebruik?
- Hoe verhoudt elke aanwezige opvang, school en vrijetijdsorganisatie zich tot de doelstellingen van BOA?
- Wie komt in aanmerking voor het kwaliteitslabel en wie wil dit verwerven?
De combinatie van antwoorden geeft voeding voor een toekomstige mogelijkheden van BOA.
Neem contact op met ons
Dit onderzoeksproject wordt gevoerd door Karolien Huylebroek, Flore De Meester en Daphné Mertens.